Vương quốc Đan Mạch

Vương quốc Đan Mạch
Tên bản ngữ Kongeriget Danmark (tiếng Đan Mạch); Kongsríki Danmarkar (tiếng Faroe); Kunngeqarfik Danmarki (tiếng Greenland); ;
	Quốc kỳ Hoàng gia huy
	Tiêu ngữ: Forbundne, forpligtet, for kongeriget Danmark; (United, committed, for the Kingdom of Denmark)
	Quốc ca:; Der er et yndigt land; (tiếng Anh: "There is a lovely country"); ; Kong Christian stod ved højen mast; (tiếng Anh: "King Christian stood by the lofty mast");
	Theo chiều kim đồng hồ từ trên cùng bên trái (kích thước không theo tỷ lệ): Greenland, Quần đảo Faroe và Đan Mạch
Tổng quan
Thủ đô; và thành phố lớn nhất	Copenhagen
Ngôn ngữ chính thức	Tiếng Đan Mạch; địa phương: Tiếng Faroe; Tiếng Greenland;
• Ngôn ngữ địa phương	Tiếng Đức
Tên dân cư	Người Đan Mạch; locally: Người Greenland; Người Faroe;
Chính trị
Chính phủ	Quân chủ lập hiến đại nghị đơn nhất
• Quân chủ	Frederik X
• Thủ tướng	Mette Frederiksen
• Thủ tướng Quần đảo Faroe	Aksel V. Johannesen
• Thủ tướng Greenland	Jens Frederik Nielsen
Lập pháp	Quốc hội, một số quyền hạn được phân cấp cho Nghị viện Quần đảo Faroe và Nghị viện Greenland
Lịch sử
	Lịch sử
• Thống nhất	k. 965
• Gia nhập Liên Hợp Quốc	24 tháng 10 năm 1945
• Quần đảo Faroe được cấp quy chế tự trị	24 tháng 3 năm 1948
• Greenland được cấp quy chế tự trị	1 tháng 5 năm 1979
• Luật Tiếp quản Quần đảo Faroe	29 tháng 7 năm 2005
• Greenland được công nhận quyền tự quyết	21 tháng 6 năm 2009
Lãnh thổ cấu thành (không có chủ quyền)	Đan Mạch (chính quốc) và hai lãnh thổ: Quần đảo Faroe; Greenland;
Địa lý
Diện tích
• Đan Mạch	42,926 km2 (hạng 12); 17 mi2
• Quần đảo Faroe	1.396 km2 (538,999 dặm vuông Anh)
• Greenland	2.166.086 km2 (836.330 dặm vuông Anh)
Dân số
• Ước lượng Q2 2023	6,049,579 (112th)
• Đan Mạch	5,941,388
• Greenland và Quần đảo Faroe	108,191
Kinh tế
GDP (PPP)	Ước lượng 2022
• Tổng số	380 tỷ euro
• Bình quân đầu người	62.814 euro
GDP (danh nghĩa)	Ước lượng 2019-2024
• Tổng số	418,659 tỷ đô la Mỹ
• Bình quân đầu người	69.205 đô la Mỹ
Đơn vị tiền tệ	Krone Đan Mạch (DKK); Króna Faroe
Thông tin khác
HDI? (2021)	0.948; rất cao
Múi giờ	Danh sách UTC+1 (Giờ Trung Âu) (Đan Mạch) ; UTC (Giờ Tây Âu) (Quần đảo Faroe) ; UTC-4 to 0 (Múi giờ Đại Tây Dương, Giờ Tây Greenland, Giờ Đông Greenland, GMT) (Greenland) ;
• Mùa hè (DST)	Danh sách UTC+2 (CEST) (Denmark) ; UTC+1 (WEST) (Faroe Islands) ; UTC-3 to 0 (ADT, WGST, EGST, GMT) (Greenland) ;
Giao thông bên	phải
Mã điện thoại	3 codes +45 (Đan Mạch) ; +298 (Quần đảo Faroe) ; +299 (Greenland) ;
Mã ISO 3166	DK
Tên miền Internet	3 TLDs .dk (Đan Mạch) ; .fo (Quần đảo Faroe) ; .gl (Greenland) ;

Vương quốc Đan Mạch (tiếng Đan Mạch: Kongeriget Danmark, là một cộng đồng quân chủ lập hiến gồm Đan Mạch (chính quốc) ở Bắc Âu và hai quốc gia (hoặc vùng lãnh thổ) tự trị cấu thành là Quần đảo Faroe ở Bắc Đại Tây Dương và Greenland ở Bắc Mỹ. Đan Mạch có vai trò chủ yếu trong hành pháp, lập pháp và tư pháp ^[14]. Quan hệ giữa các quốc gia thành viên được nói đến trong Rigsfællesskabet^[15]. Theo đạo luật nội địa của Faroe, quần đảo Faroe tạo thành một cộng đồng dân tộc trong lòng vương quốc^[16]. Đạo luật tự trị của Greenland không ghi tương tự nhưng mô tả quốc gia Greenland như là một quốc gia được định nghĩa bởi luật pháp quốc tế với quyền tự quyết^[17]. Trong ba nước, chỉ có Đan Mạch là thành viên của Liên minh châu Âu.

Chính quyền và chính trị

Folketing là cơ quan lập pháp quốc gia. Nghị viện bao gồm 175 thành viên được bầu với phần đông đến từ Đan Mạch tương ứng với tỷ lệ dân số áp đảo, cộng thêm 4 thành viên chia đều cho Greenland và Faroe. Các cuộc bầu cử nghị viện được tổ chức ít nhất 4 năm một lần.

Địa lý

Về mặt thực vật học, Đan Mạch cũng như Greenland và Quần đảo Faroe thuộc kiểu phương Bắc, gồm Bắc Cực, Đại Tây Dương kiểu châu Âu, vùng Trung Âu. Theo WWF, lãnh thổ Đan Mạch có thể phân làm hai vùng: Đại Tây Dương pha trộn với rừng và Baltic pha trộn với rừng. Quần đảo Faroe bao trùm bởi các đồng cỏ phương Bắc, trong khi Greenland có lãnh nguyên hạ Bắc Cực Kalaallit Nunaat và lãnh nguyên thượng Bắc Cực Kalaallit Nunaat nơi các tầng đất bị đóng băng vĩnh cửu.

Vương quốc Đan Mạch là nước duy nhất trên thế giới có phần lớn lãnh thổ ở phía trên vòng cực

Lịch sử

Vào thế kỷ 8-11, người Na Uy đã phát hiện và định cư ở Hebrides, Shetlands, Orkney, Quần đảo Faroe, Iceland, Greenland và đã cố gắng thiết lập các khu định cư ở Vínland, được cho là L'Anse aux Meadows ở Newfounland, Canada ngày nay. Họ cũng đã chinh phục và định cư nhiều nơi ở Anh (Danelaw), Ireland, và Normandy và cũng đã tới Kievian Rus' ở phía đông, nơi mà sau này là nước Nga Sa Hoàng. Người Na Uy đã buôn bán hàng hóa theo các tuyến đường từ Greenland ở phía bắc đến Constantinopolis ở phía nam qua các con sông của nước Nga. Đan Mạch-Na Uy đã hợp nhất thành một nhà nước vào năm 1536.

Liên hiệp Đan Mạch- Na Uy tan rã theo Hiệp ước Kiel năm 1814, Đan Mạch theo đó được giữ các lãnh thổ phụ thuộc của Na Uy là Iceland, Quần đảo Faroe và Greenland. Đan Mạch cũng đã cai trị Ấn Độ thuộc Đan Mạch (Tranquebar nay là Tharangambadi, Tamil Nadu, Ấn Độ) từ năm 1620 đến năm 1869, Bờ biển Vàng thuộc Đan Mạch (nay là Ghana) từ năm 1658 đến năm 1850, Tây Ấn thuộc Đan Mạch (nay là Quần đảo Virgin thuộc Mỹ ở vùng Caribbean) từ năm 1671 đến năm 1917.

Iceland đã giành được quyền tự quản năm 1874, và trở thành một nhà nước với đấy đủ chủ quyền năm 1918, liên minh với Đan Mạch trong cùng một vương quốc.Người Iceland hủy bỏ chế độ quân chủ năm 1944, và năm 1948, người dân Faroe cũng giành được quyền tự trị. Vương quốc gia nhập Cộng đồng Kinh tế châu Âu (nay là Liên minh châu Âu mà không gồm Faroe năm 1973, còn Greenland rút lui năm 1985, cả hai trường hợp đều vì các chính sách về ngư trường. Greenland giành quyền tự trị năm 1979 và đề nghị được tự trị hơn nữa năm 2009 theo kết quả của cuộc trưng cầu dân ý năm 2008. Người dân Greenland sẽ nghĩ đến vấn đề độc lập nếu nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên được phát hiện hơn nữa và tạo ra một nền kinh tế có nhiều triển vọng.

Các quốc gia cấu thành Vương quốc Đan Mạch

Quốc gia	Dân số	Diện tích (km²)	Mật độ (trên km²)
Đan Mạch	5.519.441	43.094	127
Quần đảo Faroe	49.006	1.399	34
Greenland	57.564	2.175.600	0,026
Vương quốc Đan Mạch	5.626.011	2.220.093	2,5

Ghi chú

^ The motto of Denmark is the motto of the reigning monarch, chosen after accession. The current motto is that of the current monarch, Frederik X.
^ Kong Christian has equal status as a national anthem but is generally used only on royal and military occasions.^[1]
^ Copenhagen is the constitutional capital of the kingdom and Denmark; Tórshavn is the capital of the Faroe Islands; Nuuk is the capital of Greenland.
^ Faroese is co-official with Danish in the Faroe Islands.^[2] Greenlandic is the sole official language in Greenland.^[3] German is recognised as a protected minority language in the South Jutland area of Denmark.
^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên currency
^ Also .eu, shared with other EU member states.

Tham khảo

^ "Not one but two national anthems". Ministry of Foreign Affairs of Denmark. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 5 năm 2014. Truy cập ngày 18 tháng 5 năm 2014.
^ Magnussen, Kristin (ngày 1 tháng 1 năm 2009). "Sprog i fokus: Færøsk". Sprog I Norden (bằng tiếng Đan Mạch). 40 (1): 251–258.
^ "Inatsisartutlov nr. 7 af 19. maj 2010 om sprogpolitik" (bằng tiếng Đan Mạch). Formandens Departement. Truy cập ngày 6 tháng 5 năm 2020.
^ "Denmark". The World Factbook. CIA. ngày 29 tháng 4 năm 2010. Truy cập ngày 11 tháng 5 năm 2010.
^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên Faroese home rule
^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên Greenland
^ "Lov om de færøske myndigheders overtagelse af sager og sagsområder" (bằng tiếng Đan Mạch). Retsinformation. ngày 24 tháng 6 năm 2005. Truy cập ngày 23 tháng 9 năm 2015.
^ "Den færøske hjemmestyreordning" (bằng tiếng Đan Mạch). Statsministeriet. Truy cập ngày 23 tháng 9 năm 2015.
^ Population figures
^ "2020 Population". Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2020.
^ "Faroe Islands Population". Hagstova Føroya. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2020.
^ "Gross domestic product at market prices (Current prices and per capita)". Eurostat.
^ International Telecommunication Union (ngày 1 tháng 11 năm 2011). "List of ITU-T Recommendation E.164 assigned country codes" (PDF). Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 31 tháng 1 năm 2012.
^ Harhoff, Frederik (1993) Rigsfællesskabet (Realm) (in Danish with English summary). Århus: Klim, p. 498. ISBN 87-7724-335-8
^ Skou, Kaare R. (2005) Dansk politik A-Å (in Danish). Aschehoug, p. 578. ISBN 87-11-11652-8
^ Lov om Færøernes Hjemmestyre (tiếng Đan Mạch). Retsinformation.dk. "§ 1. Færøerne udgør inden for denne Lovs Rammer et selvstyrende Folkesamfund i det danske Rige. I Henhold hertil overtager det færøske Folk ved sin folkevalgte Repræsentation, Lagtinget, og en af dette oprettet Forvaltning, Landsstyret, inden for Rigsenheden Ordningen og Styrelsen af færøske Særanliggender som angivet i denne Lov."
^ Lov om Grønlands Selvstyre (tiếng Đan Mạch). Retsinformation.dk. "I erkendelse af, at det grønlandske folk er et folk i henhold til folkeretten med ret til selvbestemmelse, bygger loven på et ønske om at fremme ligeværdighed og gensidig respekt i partnerskabet mellem Danmark og Grønland.

[1] The motto of Denmark is the motto of the reigning monarch, chosen after accession. The current motto is that of the current monarch, Frederik X.

[3] Kong Christian has equal status as a national anthem but is generally used only on royal and military occasions.^[1]

[central_cities-4] Copenhagen is the constitutional capital of the kingdom and Denmark; Tórshavn is the capital of the Faroe Islands; Nuuk is the capital of Greenland.

[7] Faroese is co-official with Danish in the Faroe Islands.^[2] Greenlandic is the sole official language in Greenland.^[3] German is recognised as a protected minority language in the South Jutland area of Denmark.

[currency-17] Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên currency

[19] Also .eu, shared with other EU member states.

[2] "Not one but two national anthems". Ministry of Foreign Affairs of Denmark. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 5 năm 2014. Truy cập ngày 18 tháng 5 năm 2014.

[5] Magnussen, Kristin (ngày 1 tháng 1 năm 2009). "Sprog i fokus: Færøsk". Sprog I Norden (bằng tiếng Đan Mạch). 40 (1): 251–258.

[Sproglov-6] "Inatsisartutlov nr. 7 af 19. maj 2010 om sprogpolitik" (bằng tiếng Đan Mạch). Formandens Departement. Truy cập ngày 6 tháng 5 năm 2020.

[8] "Denmark". The World Factbook. CIA. ngày 29 tháng 4 năm 2010. Truy cập ngày 11 tháng 5 năm 2010.

[Faroese_home_rule-9] Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên Faroese home rule

[Greenland-10] Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên Greenland

[Retsinformation-11] "Lov om de færøske myndigheders overtagelse af sager og sagsområder" (bằng tiếng Đan Mạch). Retsinformation. ngày 24 tháng 6 năm 2005. Truy cập ngày 23 tháng 9 năm 2015.

[Statsministeriet-12] "Den færøske hjemmestyreordning" (bằng tiếng Đan Mạch). Statsministeriet. Truy cập ngày 23 tháng 9 năm 2015.

[13] Population figures

[Greenland_pop-14] "2020 Population". Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2020.

[Faroer_pop-15] "Faroe Islands Population". Hagstova Føroya. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2020.

[europa1-16] "Gross domestic product at market prices (Current prices and per capita)". Eurostat.

[ITU-18] International Telecommunication Union (ngày 1 tháng 11 năm 2011). "List of ITU-T Recommendation E.164 assigned country codes" (PDF). Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 31 tháng 1 năm 2012.

[20] Harhoff, Frederik (1993) Rigsfællesskabet (Realm) (in Danish with English summary). Århus: Klim, p. 498. ISBN 87-7724-335-8

[21] Skou, Kaare R. (2005) Dansk politik A-Å (in Danish). Aschehoug, p. 578. ISBN 87-11-11652-8

[22] Lov om Færøernes Hjemmestyre (tiếng Đan Mạch). Retsinformation.dk. "§ 1. Færøerne udgør inden for denne Lovs Rammer et selvstyrende Folkesamfund i det danske Rige. I Henhold hertil overtager det færøske Folk ved sin folkevalgte Repræsentation, Lagtinget, og en af dette oprettet Forvaltning, Landsstyret, inden for Rigsenheden Ordningen og Styrelsen af færøske Særanliggender som angivet i denne Lov."

[23] Lov om Grønlands Selvstyre (tiếng Đan Mạch). Retsinformation.dk. "I erkendelse af, at det grønlandske folk er et folk i henhold til folkeretten med ret til selvbestemmelse, bygger loven på et ønske om at fremme ligeværdighed og gensidig respekt i partnerskabet mellem Danmark og Grønland.

[a]

[b]

[c]

[d]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[e]

[13]

[f]

[14]

[15]

[16]

[17]

[1]

[2]

[3]

x t s Lãnh thổ không có chủ quyền của châu Âu
Lãnh thổ phụ thuộc và khu vực tự trị	Açores (Bồ Đào Nha) · Adjara (Gruzia) · Akrotiri và Dhekelia (Anh) · Åland (Phần Lan) · Ceuta¹ (Tây Ban Nha) · Gagauzia (Moldova) · Gibraltar (Anh) · Greenland¹ (Đan Mạch) · Guernsey (Anh) · Jersey (Anh) · Bán đảo Krym (Ukraina) · Madeira¹ (Bồ Đào Nha) · Đảo Man (Anh) · Melilla¹ (Tây Ban Nha) · Nakhchivan¹ (Azerbaijan) · Núi Athos (Hy Lạp) · Quần đảo Canary¹ (Tây Ban Nha) · Quần đảo Faroe (Đan Mạch) · Vojvodina (Serbia)
Cộng hòa và lãnh thổ chưa được công nhận	Abkhazia (Gruzia) · Bắc Síp (Cộng hòa Síp)² · Nagorno-Karabakh (Azerbaijan)¹ · Nam Ossetia (Gruzia) · Transnistria (Moldova)
Do Liên hiệp quốc quản lý	Kosovo (Serbia)
¹ Hoàn toàn ở lục địa khác nhưng có quan hệ chính trị-xã hội với châu Âu. ² Chỉ có Thổ Nhĩ Kỳ công nhận.

x t s Thuộc địa và lãnh thổ hải ngoại của Đan Mạch
Thuộc địa cũ	Bờ biển Vàng thuộc Đan Mạch (Guinea thuộc Đan Mạch) Ấn Độ thuộc Đan Mạch Tranquebar (Tharangambadi) • Balasore • Frederiksnagore (Serampore) • Dannemarksnagore (Gondalpara) • Calicut (Kozhikode) • Oddeway Torre (Bờ biển Malabar) • Frederiksøerne (Quần đảo Nicobar) Tây Ấn thuộc Đan Mạch (Quần đảo Virgin thuộc Mỹ)
Lãnh thổ hải ngoại hiện nay	Quần đảo Faroe · Greenland
Xem thêm Công ty Đông Ấn Đan Mạch • Công ty Tây Ấn Đan Mạch

x t s Hội đồng Bắc Âu
Thành viên	Đan Mạch Iceland Na Uy Phần Lan Thụy Điển
Thành viên liên kết	Quần đảo Åland Quần đảo Faroe Greenland
Quan sát viên / văn phòng	Sápmi Estonia Latvia Litva Schleswig-Holstein